Ga naar home van Werkgroep Voetafdruk Nederland
Home
Nieuws
 Dutch Overshoot Day (1 april 2024)
 Persoonlijk Duurzaam Jaarverslag (van 2022)
 Samenwerking met Stichting Overbevolking (1-1-2024)
 Beslissen hoe te beslissen (28 november 2023)
 Commissievergadering over CO2-budgetten (18 januari 2023)
 2022
 2021
 2020
 2019
  IPCC Oceanen en Cryosfeer (september)
  Earth Overshoot Day (29 juli)
  Ecological Footprint Book (juli)
  Rethinking Economics (18 mei)
  EU Overshoot Day (10 mei)
  IPBES rapport Biodiversity (juni)
  WRR-advies gevraagd over onze mondiale voetafdruk en mensenrechten (22 januari)
 2018
 2017
 2016
 2015
 2014
 2013
 2012
 2011
 2010
 2009
 

29 juli 2019, Earth Overshoot day weer 3 dagen eerder

Onze hoop, een jaar geleden, dat de Mondiale Voetafdruk was gestabiliseerd is helaas niet waar gebleken. Viel vorig jaar Earth Overshoot Day (EOD) op 1 augustus, dit jaar valt hij op 29 juli. In ruim zeven maanden tijd hebben we als mensheid het gehele natuurlijke jaarbudget van 2019 al opgebruikt.

Het energiegebruik neemt nog steeds toe en de klimaatontwrichting veroorzaakt ook steeds meer bosbranden (met veel CO2-uitstoot), het ontdooien van het sterke klimaatgas methaan, en door de toenemende hitte worden steeds meer apparaten voor airconditioning aangeschaft… Bovendien gaat het met de uitvoering van het Klimaat-beleid na de Parijs-conferentie van 2015 (!), ook in eigen land, allemaal veel te langzaam. En veel te weinig!

Ecologische overbelasting

Het Global Footprint Network (GFN) maakt jaarlijks nieuwe berekeningen van de menselijke invloed op onze planeet. Men vergelijkt de mondiale Ecologische Voetafdruk met de biocapaciteit, de natuurlijke productiecapaciteit van de Aarde en haar vermogen afval te absorberen, inclusief het gevaarlijke broeikasgas CO2. Earth Overshoot Day markeert de datum waarop de menselijke Voetafdruk in een bepaald jaar de biocapaciteit van de Aarde in dat jaar overschrijdt. Sinds 2000 is de ecologische overbelasting flink verder gegroeid, volgens de berekeningen van het GFN. Earth Overshoot Day verschoof zo van 1 oktober in 2000 naar 29 juli dit jaar.

Ook een economisch probleem

“Mondiale overshoot is een cruciale uitdaging geworden voor de 21ste eeuw. Het is zowel een ecologisch als een economisch probleem” zegt Mathis Wackernagel, president van het GFN en een van de ontwerpers van de Voetafdruk-methode. “Landen met tekorten aan hulpbronnen en een laag inkomen zijn extreem kwetsbaar. Zelfs landen met een hoog inkomen, die het geld hebben om hun afhankelijkheid van hulpbronnen met importen te compenseren, zullen zich moeten realiseren dat ze iets aan die afhankelijkheid zullen moeten gaan doen voordat het een economisch knelpunt wordt.”

Door Duurzaamheidsbarrière

In 1961 gebruikte de mondiale bevolking al driekwart van de mondiale biocapaciteit om te voorzien in de behoefte aan voedsel, vezelstoffen, hout, vis, en om de overtollige broeikasgassen te absorberen. De meeste landen hadden toen nog een Voetafdruk die kleiner was dan hun beschikbare biocapaciteit. Begin jaren ‘70 groeiden zowel de mondiale bevolking als de economie voorbij het regeneratievermogen van de Aarde. Rond 1972 gingen we als mensheid door de ‘duurzaamheidbarrière’ van de Aarde. Zo kwamen we in de situatie van ecologische overbelasting terecht, ofwel ‘overshoot’; de Aarde werd te klein voor ons.

eod20190729

Drie Aardes in 2050

Nu leeft bijna 90% van de mondiale bevolking in landen die meer natuurlijke hulpbronnen gebruiken dan hun eigen ecosysteem kan genereren. Volgens de berekeningen van het GFN is er al 1,75 Aarde nodig om de hernieuwbare hupbronnen te leveren voor de huidige Mondiale Voetafdruk. De berekeningen geven aan dat door de verdere bevolkingsgroei, en ook de toenemende behoefte aan energie en voedsel, de mensheid nog vóór 2050 de biocapaciteit van wel drie Aardes nodig zou hebben; dat zou een totaal onhoudbare situatie zijn. Het stoppen van de bevolkingsgroei zal op termijn zeker ook moeten gaan bijdragen aan het stabiliseren en verkleinen van de overshoot, maar er rust helaas nog steeds een taboe op dat onderwerp. Gelukkig lijkt er recent toch wat meer publieke aandacht te komen voor dat probleem.

Voetafdruk en nationaal beleid

De kosten van de ecologische overbelasting worden met de dag duidelijker. De rente die we betalen voor de oplopende ecologische schuld, in de vorm van ontbossing, verlies van biodiversiteit, watertekorten, bodemerosie en de klimaatontwrichting, gaat gepaard met oplopende sociale spanningen en economische kosten. Regeringen die in hun beleid geen rekening houden met grenzen aan de beschikbaarheid van hulpbronnen, brengen hun langetermijn economisch beleid in gevaar. In tijden van voortdurende ecologische overbelasting zullen landen met een tekort aan biocapaciteit zich gaan realiseren dat het verminderen van hun afhankelijkheid van hulpbronnen welbegrepen eigenbelang is. En landen die nog wel voldoende biocapaciteit hebben krijgen een prikkel om hun hupbronnen beter te gaan beheren omdat men daar een belangrijk competitief voordeel mee heeft in een wereld met groeiende ecologische tekorten.

Verenigde Arabische Emiraten

Steeds meer landen nemen maatregelen op verschillende manieren. De Verenigde Arabische Emiraten, een rijk land, heeft zich voorgenomen haar Voetafdruk per persoon – die was lange tijd de grootste van de wereld – drastisch te verkleinen. Dat doen ze nu door hun oliedollars nu op grote schaal in te zetten voor zonne- en windenergie. Andere landen die de Voetafdruk in hun beleid gebruiken zijn Ecuador, Finland, Japan, Letland, Luxemburg, Nieuw Zeeland, Schotland, Wales en Zwitserland. In Nederland zijn in de “Monitor Brede Welvaart” enkele deel-voetafdrukken gebruikt.

Wat te doen in Nederland?

Het is extreem moeilijk om zinvolle maatregelen te nemen, ondanks stoere woorden van politici en deelnemers aan klimaattafels. De Werkgroep Voetafdruk Nederland stelt voor om CO2 te gaan rantsoeneren op alle niveaus, consumenten, overheid, en daardoor ook de industrie, teneinde het door het Planbureau voor de Leefomgeving geschetste traject voor afbouw van CO2-uitstoot van Nederland nog te kunnen bereiken. Ook het vliegverkeer en het scheepvaartverkeer zal hierbij moeten worden aangepakt. Eigenlijk moeten we gewoon stoppen met vliegen.

Meer info over Earth Overshoot Day